Komornik sądowy – najczęstsze pytania i odpowiedzi dotyczące egzekucji

Najważniejsze na początku: komornik sądowy działa wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego (np. prawomocnego orzeczenia sądu z klauzulą wykonalności) i nie bada zasadności samego długu. Egzekucja wszczynana jest na wniosek wierzyciela i prowadzona w granicach prawa, z poszanowaniem praw wszystkich uczestników postępowania. Poniżej zebrano najczęstsze pytania i odpowiedzi dotyczące egzekucji, oparte na przepisach oraz praktyce postępowań egzekucyjnych.

Kim jest komornik sądowy i na jakiej podstawie działa?

Komornik sądowy to funkcjonariusz publiczny działający przy sądzie rejonowym, wykonujący orzeczenia sądowe i inne tytuły podlegające wykonaniu. Jego głównym zadaniem jest przymusowe wyegzekwowanie świadczeń wynikających z tytułu wykonawczego, a także czynności dodatkowe przewidziane prawem, takie jak doręczanie pism, sporządzanie spisu inwentarza czy nadzór nad licytacjami.

Podstawą prawną czynności egzekucyjnych jest tytuł wykonawczy z klauzulą wykonalności. Komornik weryfikuje dokumenty formalnie (czy są prawidłowe i wykonalne), ale nie rozstrzyga sporu co do istnienia lub wysokości długu — to kompetencja sądu.

Kiedy można wszcząć egzekucję i jakie dokumenty są potrzebne?

Egzekucję wszczyna się na wniosek wierzyciela, po uzyskaniu tytułu wykonawczego. Do wniosku dołącza się tytuł wykonawczy oraz wskazuje dane dłużnika i sposoby egzekucji (np. z rachunku bankowego, wynagrodzenia, ruchomości).

Wniosek powinien zawierać: identyfikację stron, należność główną i uboczną (odsetki, koszty), proponowane sposoby egzekucji, znane informacje o majątku dłużnika. Precyzyjne wskazanie danych ułatwia nadanie sprawie właściwego biegu zgodnie z przepisami postępowania egzekucyjnego.

Czy komornik może badać zasadność długu?

Nie. Komornik nie bada merytorycznych podstaw roszczenia; sprawdza jedynie, czy tytuł wykonawczy jest formalnie prawidłowy i wykonalny. Jeżeli dłużnik kwestionuje dług, podejmuje środki ochrony przed sądem, a nie w kancelarii komornika.

Dłużnik może wnieść do sądu powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (np. z powodu spełnienia świadczenia lub innych przesłanek ustawowych). Do czasu rozstrzygnięcia sprawy egzekucja co do zasady toczy się dalej, chyba że sąd postanowi o jej zawieszeniu.

Jak wygląda przebieg postępowania egzekucyjnego?

Po otrzymaniu wniosku i tytułu wykonawczego komornik zawiadamia dłużnika o wszczęciu egzekucji i podejmuje czynności zgodne ze wskazanymi sposobami egzekucji. Może nastąpić m.in. zajęcie wynagrodzenia za pracę, rachunku bankowego, ruchomości lub innych składników majątkowych.

Jeżeli czynności terenowe napotykają opór, komornik ma prawo zwrócić się o pomoc Policji w granicach przepisów. Dłużnik i wierzyciel są informowani o istotnych czynnościach, w tym o terminach licytacji i wynikach zajęć.

Jakie są najczęstsze sposoby egzekucji i ich ograniczenia?

Do typowych sposobów należą: egzekucja z wynagrodzenia za pracę (z ograniczeniami kwot wolnych i progami potrąceń), z rachunków bankowych, z ruchomości i ewentualnie z innych praw majątkowych. Zajęcia odbywają się z poszanowaniem przepisów o wyłączeniach spod egzekucji (np. rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania w granicach określonych ustawą).

Egzekucja musi być adekwatna do celu i prowadzona w sposób niezbędny do zaspokojenia roszczenia. W praktyce komornik dobiera środki zgodnie z wnioskiem wierzyciela i obowiązującymi przepisami, z uwzględnieniem kolejności oraz skutków poszczególnych zajęć.

Jakie prawa przysługują dłużnikowi w toku egzekucji?

Dłużnik ma prawo do informacji o czynnościach, dostępu do akt w granicach przepisów, składania wniosków i zastrzeżeń przewidzianych w procedurze, a także do ochrony ustawowych kwot wolnych od zajęcia. Jeżeli zajęto rzecz nienależącą do dłużnika, osoba trzecia może wystąpić z powództwem o zwolnienie spod egzekucji, zgodnie z właściwością sądu.

Kwestionowanie tytułu wykonawczego lub zakresu klauzuli następuje przed sądem. W razie wątpliwości co do wyliczeń lub naliczeń odsetek, uczestnicy postępowania mogą złożyć stosowne wnioski dowodowe i żądania wyjaśnień w ramach postępowania sądowego.

Jakie obowiązki i dodatkowe zadania wykonuje komornik?

Poza prowadzeniem egzekucji komornik wykonuje czynności zlecone ustawą, w tym doręczanie korespondencji sądowej i prokuratorskiej, sporządzanie spisu inwentarza, wykonywanie zabezpieczeń oraz nadzór nad licytacjami. Wszystkie działania odbywają się zgodnie z ustawą o komornikach sądowych oraz przepisami Kodeksu postępowania cywilnego.

W toku licytacji ruchomości i nieruchomości komornik zapewnia ogłoszenie, przetarg i rozliczenie środków zgodnie z przepisami. Wszelkie decyzje procesowe podejmuje w granicach tytułu wykonawczego i obowiązujących norm.

Co zrobić, gdy uważasz, że egzekucja nie powinna się toczyć?

Jeżeli dłużnik spłacił dług lub zachodzą inne podstawy do wstrzymania działań, powinien niezwłocznie złożyć w sądzie odpowiednie powództwo (np. o pozbawienie wykonalności) i wnioskować o wstrzymanie egzekucji. Dokumenty potwierdzające okoliczności (dowody zapłaty, ugody sądowe) dołącza się do pisma procesowego.

W zależności od treści orzeczenia sądowego postępowanie egzekucyjne zostanie zawieszone lub umorzone, a zajęte środki zostaną rozliczone zgodnie z postanowieniami sądu i przepisami o kosztach postępowania.

Najczęstsze pytania i krótkie odpowiedzi

• Czy komornik może wejść do mieszkania? Może, gdy wymaga tego czynność egzekucyjna i w granicach przepisów; w razie oporu może skorzystać z pomocy Policji.
• Czy zabierze wszystkie rzeczy? Nie. Przepisy przewidują wyłączenia spod egzekucji, w tym rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania w dopuszczalnym zakresie.
• Czy komornik kontaktuje pracodawcę? Tak, jeśli prowadzona jest egzekucja z wynagrodzenia; pracodawca ma obowiązek realizacji zajęcia.
• Co z rachunkiem bankowym? Bank wprowadza blokadę do wysokości zajęcia, z zachowaniem kwot wolnych przewidzianych w przepisach.
• Jak odzyskać nadpłatę? Rozliczenia środków następują na podstawie przepisów o podziale sum oraz decyzji sądu; wnioski składa się zgodnie z procedurą.
• Czy można rozłożyć spłatę na raty? Warunki spełnienia świadczenia są materią porozumienia stron albo orzeczenia sądu; komornik wykonuje tytuł w aktualnym brzmieniu.

Kontakt i właściwość miejscowa komornika

W sprawach egzekucyjnych należy uwzględniać właściwość miejscową komornika wynikającą z przepisów. Wybór kancelarii i kierowanie pism odbywa się zgodnie z ustawą i Kodeksem postępowania cywilnego. Informacje teleadresowe oraz tryb przyjmowania interesantów znajdują się na stronach właściwych kancelarii. Przykładowo, informacje kontaktowe publikuje Komornik sądowy w Zawierciu.

Wszelkie treści mają charakter informacyjny i odwołują się do ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych oraz przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. W indywidualnych sprawach wiążące są orzeczenia i postanowienia sądów oraz treść tytułu wykonawczego.